Miejscowość w Kotlinie Kłodzkiej otrzymała swoją nazwę w nawiązaniu do położenia nad „bystrą” wodą, ponieważ słowo Bystrzyca oznacza rwący górski potok.
W XI wieku osada czeska, na miejscu lub obok której rycerz Havel (Gaweł) z Lemberka założył w XIII wieku miejscowość dla kolonistów niemieckich o nazwie Havelswerde („Kępa Gawłowa”). W 1319 występuje już ona jako miasto zaliczane do rzędu miast królewskich, szybko stała się ważnym ośrodkiem rzemieślniczym.
